Leczenie otyłości

Otyłość polega na nadmiernym gromadzeniu się tkanki tłuszczowej w organizmie, co prowadzi do negatywnych skutków zdrowotnych. Jej przyczyną jest zazwyczaj dodatni bilans energetyczny, czyli sytuacja, w której ilość spożywanej energii (kalorii) przekracza ilość energii wydatkowanej przez organizm.

Otyłość nie jest tylko „problemem estetycznym” – to choroba przewlekła, bez tendencji do samoistnego ustępowania i ze skłonnością do nawrotów, wymagająca kompleksowej opieki medycznej. Oficjalnie uznana przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) i większość międzynarodowych towarzystw medycznych, w tym Polskie Towarzystwo Leczenia Otyłości.

W Polsce i na świecie odnotowuje się systematyczny wzrost częstotliwości występowania nadwagi i otyłości wśród dorosłych, a także u dzieci i młodzieży.

⚠️ 1. Choroby przewlekłe i powikłania somatyczne

Układ sercowo-naczyniowy

• Nadciśnienie tętnicze
• Miażdżyca
• Choroba wieńcowa
• Zawał serca, udar mózgu
• Zakrzepica, zatorowość płucna

Układ metaboliczny

• Cukrzyca typu 2
• Insulinooporność
• Zespół metaboliczny
• Zaburzenia lipidowe (wysoki cholesterol, trójglicerydy)

Nowotwory powiązane z otyłością

• Rak jelita grubego
• Rak piersi (po menopauzie)
• Rak trzonu macicy
• Rak trzustki, wątroby, nerki, przełyku

Układ oddechowy

• Bezdech senny
• Zespół hipowentylacji (Pickwicka)
• Przewlekła duszność

Neurologia i psychiatria

• Depresja, lęk
• Demencja i choroba Alzheimera (częściej występująca u osób z otyłością brzuszną)
• Zaburzenia snu

Układ ruchu

• Choroba zwyrodnieniowa stawów (kolan, bioder, kręgosłupa)
• Bóle kręgosłupa
• Upośledzenie sprawności fizycznej

Wątroba i trzustka

• Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD) → może prowadzić do marskości
• Zapalenie trzustki

2. Zaburzenia hormonalne i płodność

• Zespół policystycznych jajników (PCOS)
• Zaburzenia miesiączkowania
• Niepłodność u kobiet i mężczyzn
• Zaburzenia erekcji, obniżenie testosteronu

3. Skutki psychiczne i społeczne

• Obniżona samoocena, wycofanie społeczne
• Depresja, stygmatyzacja, dyskryminacja
• Problemy z pracą zawodową (ograniczenia fizyczne, uprzedzenia)
• Pogorszenie jakości życia

⏳ 4. Skrócenie życia

• Średnio otyłość skraca życie o 5–10 lat.
• Ryzyko zgonu z jakiejkolwiek przyczyny rośnie o 50–100 % przy BMI >30.
• U osób z otyłością olbrzymią (BMI >40) ryzyko śmierci z powodu chorób serca, cukrzycy i nowotworów jest wielokrotnie wyższe.

5. Postępujące pogorszenie stanu zdrowia

• Brak leczenia powoduje błędne koło: więcej tkanki tłuszczowej → większy stan zapalny → więcej chorób → mniejsza aktywność → jeszcze większy przyrost masy ciała.

Podsumowanie:

Nieleczenie otyłości prowadzi do:

• poważnych chorób przewlekłych,
• znacznego obniżenia jakości i długości życia,
• cierpienia psychicznego,
• kosztów dla pacjenta i systemu ochrony zdrowia.

To nie „kwestia wyglądu” – to realne, medyczne zagrożenie życia i zdrowia.

Pacjent powinien zgłosić się do lekarza leczącego w następujących sytuacjach:

1. Gdy BMI ≥ 30

Otyłość jest diagnozowana, gdy:

• BMI (Body Mass Index) wynosi 30 lub więcej.
• Można też rozważyć konsultację już przy BMI ≥ 25 (nadwaga), jeśli występują inne czynniki ryzyka.

2. Występują choroby towarzyszące lub powikłania otyłości:

• Cukrzyca typu 2
• Nadciśnienie tętnicze
• Zaburzenia lipidowe (wysoki cholesterol, trójglicerydy)
• Bezdech senny
• Choroby sercowo-naczyniowe
• Zmiany zwyrodnieniowe stawów
• Niepłodność, zaburzenia hormonalne
• Choroby wątroby (np. stłuszczenie wątroby)

3. Gdy masa ciała szybko rośnie bez wyraźnego powodu

Nagły przyrost masy ciała może świadczyć o zaburzeniach hormonalnych, takich jak:

• Niedoczynność tarczycy
• Zespół Cushinga
• Insulinooporność

4. Brak skuteczności samodzielnych prób odchudzania

Jeśli mimo zmiany diety i zwiększenia aktywności fizycznej nie udaje się schudnąć, warto skonsultować się ze specjalistą.

5. Problemy psychiczne związane z otyłością

Otyłość często wiąże się z:

• Niską samooceną
• Depresją
• Zaburzeniami odżywiania (np. kompulsywne objadanie się)

6. Planowanie ciąży

Zbyt wysoka masa ciała może utrudniać zajście w ciążę i zwiększać ryzyko powikłań u matki i dziecka.

• Jakie są metody leczenia otyłości?
  Leczenie otyłości obejmuje wiele metod, które można podzielić na kilka głównych kategorii. Do nieinwazyjnych zalicza się zmianę stylu życia, czyli odpowiednią dietę i aktywność fizyczną. Ważna jest też farmakoterapia, która polega na przyjmowaniu leków wspomagających odchudzanie. W bardziej zaawansowanych przypadkach stosuje się leczenie chirurgiczne (bariatryczne), takie jak np. resekcja żołądka, które są jednak zarezerwowane dla osób z otyłością olbrzymią.

• Co to jest otyłość brzuszna?
  Otyłość brzuszna, znana również jako otyłość trzewna, centralna lub typu „jabłko”, to nadmierne nagromadzenie tkanki tłuszczowej w jamie brzusznej, w tym wokół narządów wewnętrznych. Jest to najbardziej niebezpieczny typ otyłości, ponieważ komórki tłuszczowe w tej okolicy są aktywne metabolicznie i wydzielają substancje, które mogą prowadzić do wielu poważnych problemów zdrowotnych.

• Jaka dieta na otyłość?
  Dieta w przypadku otyłości to nie tylko sposób na utratę wagi, ale przede wszystkim zmiana stylu życia i wypracowanie zdrowych nawyków żywieniowych. Nie ma jednej „cudownej” diety, która pasuje każdemu, a skuteczność zależy od indywidualnych potrzeb, stanu zdrowia i preferencji. Zawsze najlepszym rozwiązaniem jest konsultacja z lekarzem lub dietetykiem, który pomoże w ułożeniu spersonalizowanego planu żywieniowego.

• Czy leki na otyłość są bezpieczne?
  Leki na otyłość są stosowane pod ścisłym nadzorem lekarza i są dopuszczone do obrotu po rygorystycznych badaniach klinicznych. Każdy lek, tak jak i inne medykamenty, ma potencjalne skutki uboczne, które lekarz omawia z pacjentem przed rozpoczęciem terapii.

• Kiedy powinno się rozważyć operację bariatryczną?
  Decyzja o operacji bariatrycznej jest podejmowana po dokładnej analizie stanu zdrowia pacjenta. Zazwyczaj jest ona zalecana osobom, które nie odniosły sukcesu w leczeniu innymi metodami, mają BMI powyżej 40 lub BMI powyżej 35 w połączeniu z innymi chorobami związanymi z otyłością (np. cukrzyca typu 2, nadciśnienie).

• Czy otyłość można wyleczyć samą dietą i ćwiczeniami?
  Dla wielu osób z otyłością pierwszego stopnia, zmiana diety i zwiększenie aktywności fizycznej mogą przynieść znaczące rezultaty. Jednak w przypadku otyłości bardziej zaawansowanej, często konieczne jest wsparcie w postaci farmakoterapii lub innych metod, a w niektórych przypadkach nawet operacji.

• Jak radzić sobie z nawracającą wagą (efekt jo-jo)?
  Efekt jo-jo to częsty problem. Aby go uniknąć, ważne jest podejście do leczenia otyłości jako do stałej zmiany stylu życia, a nie tylko tymczasowej diety. Kluczowe jest utrzymanie zdrowych nawyków żywieniowych i regularnej aktywności fizycznej. Pomocne bywa wsparcie psychologiczne, które pomaga zrozumieć i zmienić nawyki żywieniowe.

• Czy istnieją grupy wsparcia dla osób z otyłością?
  Tak, grupy wsparcia mogą być bardzo pomocne. Dają one poczucie wspólnoty, umożliwiają wymianę doświadczeń i dostarczają motywacji do kontynuowania leczenia.

• Jak mogę uzyskać wsparcie w procesie leczenia?
  Ważne jest, aby otoczyć się zespołem specjalistów: lekarzem, dietetykiem i psychologiem. Każdy z nich pełni inną rolę i wspólnie pomagają w osiągnięciu sukcesu w walce z otyłością.

W naszej przychodni Galaxy-Med leczeniem otyłości zajmują się wykwalifikowani specjaliści, którzy należą do Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości. Cały zespół stale podnosi swoje kwalifikacje, uczestnicząc w konferencjach oraz szkoleniach. 

dr n. med. Edyta Czyżycka-Pankowska – internista, diabetolog

lek. Sylwia Dziub – endokrynolog

lek. Kamila Cylupa – lekarz rodzinny

lek. Justyna Skabek – lekarz rodzinny

dr n. med. Katarzyna Rucińska – dietetyk kliniczny